Search

Over RAVON Actueel English Steun ons Webshop

zaterdag 2 december 2023

Amfibieën

Nederland kent zestien inheemse soorten amfibieën: kikkers, padden en salamanders. Van deze zestien inheemse soorten amfibieën komen er vier algemeen voor: de kleine watersalamander, gewone pad, bruine kikker en de groene kikker. De overige elf soorten hebben een beperkte verspreiding binnen Nederland, of worden in meer of mindere mate bedreigd.

Water én land
Salamanders, kikkers en padden leven zowel in het water als op het land. Voor hun voortplanting zijn zij aangewezen op allerlei typen zoet water. In het water wordt gepaard, worden de eieren afgezet en groeien de larven op. De meeste volwassen en jonge dieren verblijven in de zomer op het land. Veel soorten overwinteren ook op het land. Een aantal soorten kan ook in het water overwinteren. Amfibieën hebben dus zowel een land- als een waterbiotoop en zijn daardoor gevoelig voor veranderingen in beide biotopen. Zij hebben een goed doorlaatbare huid, wat ze kwetsbaar maakt voor milieuvreemde stoffen. Ook de eieren en larven zijn hier zeer gevoelig voor. Dit maakt amfibieën tot geschikte bio-indicatoren voor de toestand van hun leefmilieu. 

Achteruitgang
Wereldwijd is er sprake van een achteruitgang van amfibieën. Wetenschappers en natuurliefhebbers maken zich al jaren zorgen over het verdwijnen van soorten. Voor deze achteruitgang zijn verschillende oorzaken aan te wijzen, meestal staan deze in direct verband met menselijke activiteiten. Op regionaal niveau speelt het verdwijnen van voortplantingswateren en veranderingen in het leefmilieu een belangrijke rol. Zo zijn soorten gevoelig voor verzuring of vermesting van het voortplantingswater. Bovendien gaat het leefgebied achteruit door verdroging en versnippering: poelen vallen droog als gevolg van grondwaterdalingen, de overgebleven wateren komen steeds verder van elkaar te liggen. Mede door de sterke uitbreiding van het wegennet raken de resterende populaties steeds verder geïsoleerd. En inmiddels zijn diverse amfibieziekten aanwezig die een grote (lokale) impact kunnen hebben op populaties.

Aandachtssoorten
Om de achteruitgang van het natuurlijk milieu in Europa tegen te gaan is de Europese Habitatrichtlijn in het leven geroepen. Deze richtlijn beschermt soorten en habitats. Om hier invulling aan te geven heeft onze overheid besloten tot het volgen van de populatie ontwikkeling van de Habitatrichtlijnsoorten en tevens zogenaamde Typische soorten die kenmerkend zijn voor beschermde habitats van de Habitatrichtlijn (binnen Natura 2000 gebieden). Tot deze 'aandachtssoorten' behoren tien van de zestien inheemse amfibieën. Het Meetnet Amfibieën volgt de stand van zaken rond deze amfibieën op de voet.

Monitoren
Het inventariseren van amfibieën levert bruikbare en vaak leuke resultaten op. Het is niet altijd even makkelijk om 's avonds na de avondschemer nog op stap te gaan om met een zaklamp poelen af te speuren. Maar het resultaat is vaak de moeite waard. Het zien van baltsende salamanders, het horen van een kakofonie van een kikkerkoor of het ontdekken van die ene zeldzame soort op een nieuwe vindplaats kan veel voldoening geven. Aan het eind van ieder seizoen is het fascinerend om te zien wat er zoal veranderd is ten opzichte van de voorgaande jaren.

Iedereen die belangstelling heeft voor amfibieën kan meewerken aan het monitoringproject. Een voorwaarde is natuurlijk wel dat je de verschillende soorten in jouw omgeving kunt herkennen en dat je al enige kennis in huis hebt over hun leefwijze. Ontbreekt deze kennis, dan kan je natuurlijk een keer met een regiocoördinator, een ervaren waarnemer op stap gaan, of deelnemen aan lezingen en excursies. Op de website van RAVON staan de contactgegevens van de regiocoördinatoren, regionale werkgroepen en Provinciale afdelingen alsmede een activiteitenkalender met excursies en lezingen. Ook een goed determinatieboekje en CD met de geluiden van de verschillende kikkers en padden zijn handige hulpmiddelen bij het leren (her)kennen van de verschillende soorten. Beiden zijn te bestellen bij RAVON via de website (www.ravon.nl). Geluiden zijn ook bij de soortbeschrijvingen op de RAVON-website te horen.

Inheemse soorten

Alpenwatersalamander Alpenwatersalamander

Alpenwatersalamander

De Alpenwatersalamander is herkenbaar aan zijn fel oranje ongevlekte buik. De mannetjes hebben in voorjaar een kleine rugkam. Zeldzaamheid: algemeen

Bastaardkikker Bastaardkikker

Bastaardkikker

De bastaardkikker is een vruchtbare hybride (een kruising poelkikker en meerkikker). De bastaardkikker komt algemeen voor in vrijwel heel Nederland. Zeldzaamheid: algemeen

Boomkikker Boomkikker

Boomkikker

De boomkikker is een kleine grasgroene kikker met zuignapjes aan het einde van vingers en tenen, waardoor hij goed kan klimmen. Zeldzaamheid: zeldzaam

Bruine kikker Bruine kikker

Bruine kikker

De bruine kikker is een middelgrote, robuuste kikker met een stompe snuit. Hij behoort tot de meest algemene soorten amfibieën van Nederland. Zeldzaamheid: algemeen

Geelbuikvuurpad Geelbuikvuurpad

Geelbuikvuurpad

De geelbuikvuurpad heeft een zeer wrattige grijs, bruin tot olijfkleurige rug en een zwarte buik met daarop een patroon van gele vlekken. Zeldzaamheid: zeer zeldzaam

Gewone pad Gewone pad

Gewone pad

De gewone pad is een middelgrote tot grote pad met oranje ogen en een horizontale pupil. Zeldzaamheid: algemeen

Heikikker Heikikker

Heikikker

De heikikker is een middelgrote kikker met een iets spitse snuit. In de paartijd kleur mannetjes licht- tot fel blauw. Zeldzaamheid: algemeen

Kamsalamander Kamsalamander

Kamsalamander

Kamsalamanders danken hun naam aan de getande rugkam, die de mannetjes ontwikkelen in het voorjaar. Ze worden tot max. 20 cm. groot. Zeldzaamheid: vrij zeldzaam

Kleine watersalamander Kleine watersalamander

Kleine watersalamander

De kleine watersalamander komt algemeen voor in Nederland. Mannetjes ontwikkelen in de voortplantingstijd een kam op de rug. Zeldzaamheid: zeer algemeen

Knoflookpad Knoflookpad

Knoflookpad

De knoflookpad is variabel van kleur. Bij verstoring kan de knoflookpad een geur afscheiden dat licht naar knoflook ruikt. Zeldzaamheid: zeldzaam

Meerkikker Meerkikker

Meerkikker

De meerkikker is de grootste van de drie groene kikkers. Meerkikkers komen voornamelijk voor in het westen en noorden van Nederland. Zeldzaamheid: algemeen

Poelkikker Poelkikker

Poelkikker

De poelkikker is de kleinste van de drie groene kikkers. De poelkikker komt in Nederland vooral in het oosten en zuiden voor. Zeldzaamheid: algemeen

Rugstreeppad Rugstreeppad

Rugstreeppad

De rugstreeppad is herkenbaar aan zijn gele rugstreep. De rugstreeppad kan tot 10 cm groot worden. Zeldzaamheid: algemeen

Vinpootsalamander Vinpootsalamander

Vinpootsalamander

Mannetjes van de vinpootsalamander hebben zwarte zwemvliezen aan hun achterpoten. Vrouwtjes zijn moeilijk te onderscheiden van de kleine watersalamander. Zeldzaamheid: zeldzaam

Vroedmeesterpad Vroedmeesterpad

Vroedmeesterpad

De vroedmeesterpad is een kleine gedrongen pad. De mannetjes van de vroedmeesterpad dragen de eisnoeren enkele weken met zich mee op het land. Zeldzaamheid: zeer zeldzaam

Vuursalamander Vuursalamander

Vuursalamander

De vuursalamander is één van de grootste salamanders van Europa. Door ziektes wordt de soort (in Nederland) ernstig bedreigd. Zeldzaamheid: zeer zeldzaam

Exoten

Amerikaanse stierkikker (Exoot) Amerikaanse stierkikker (Exoot)

Amerikaanse stierkikker (Exoot)

De Amerikaanse stierkikker is een invasieve exoot. Verwisseling is mogelijk met de inheemse groene kikkers. Zeldzaamheid: zeer zeldzaam / afwezig

Italiaanse kamsalamander (Exoot) Italiaanse kamsalamander (Exoot)

Italiaanse kamsalamander (Exoot)

De Italiaanse kamsalamander lijkt sterk op de nauw verwante en inheemse kamsalamander. De soort hybridiseert met de kamsalamander. Zeldzaamheid: zeer zeldzaam

Springkikker (Exoot) Springkikker (Exoot)

Springkikker (Exoot)

De springkikker is een middelgrote, slanke kikker met bijzonder lange achterpoten. De sprinkikker lijkt sterk op de inheemse bruine kikker. Zeldzaamheid: zeer zeldzaam

Over RAVON

RAVON is een onafhankelijke kennisorganisatie die samen met vrijwilligers, inheemse reptielen, amfibieën en vissen beschermt. 

Privacy statement

Geregistreerd bij

Logo ANBI

Telprojecten

Reptielen tellen
Amfibieën tellen
Vissen tellen

Partners

Doe mee

Word vrijwilliger
Word donateur
Doe een gift
Werkgroepen

Webshop

Contact

Telefoon: 024-7410600
Email: kantoor@ravon.nl
Contactpagina


Adres Natuurplaza
(gebouw Mercator III)
Toernooiveld 1 6525 ED
Nijmegen
Route

Vacatures

Back To Top