De kesslers grondel is een uitheemse soort die aan het begin van de 21e eeuw vanuit het Donau systeem, via het Main-Donaukanaal, het Rijn systeem gekoloniseerd heeft.

Herkenning

Kesslers grondel (Ponticola kessleri) behoort tot de familie van de grondels (Gobiidae). Het lichaam is gedrongen en onregelmatig donker gevlekt met een grote afgeplatte kop (breder dan hoog) en een grote bovenstandige bek. Mannetjes worden in de paaitijd donkerder. De kesslers grondel kan 20 centimeter lang worden. Het onderscheid met de inheemse rivierdonderpad en beekdonderpad is te maken doordat de borstvinnen van kesslers grondel zijn vergroeid tot een zuignap, bij donderpadden zijn deze vinnen gescheiden. Brakwatergrondel heeft op de kop tot aan de eerste rugvin geen schubben. Het onderscheid met andere exotische grondelsoorten is te maken doordat marmergrondel buisvormige neusopeningen heeft, zwartbekgrondel heeft een zwarte vlek achterin de voorste rugvin, Kaukasische dwerggrondel heeft geen schubben bovenop de kop tot aan de eerste rugvin en Pontische stroomgrondel heeft een kleinere bek en kop (ongeveer even breed als hoog).

Ecologie

Voortplanting

Kesslers grondel plant zich van maart tot mei voort. Het mannetje zoekt een nestholte waar het vrouwtje eitjes in afzet tegen de onderkant van stenen of andere harde substraten. De eitjes worden bewaakt door het mannetje totdat ze uitkomen. Na uitkomst verspreiden de larven zich via de waterstroom in stroomafwaartse richting.

Levenswijze en habitat

De kesslers grondel heeft een voorkeur voor stortstenen oevers, stenige bodems en schelpenbanken, maar is ook aangetroffen op zandbodems en tussen vegetatie. Met de grote bek wordt vanuit de beschutting van stenen of andere structuren gejaagd op een breed spectrum aan prooien waaronder insecten, kreeftachtigen en kleine vissen.

Verspreiding

Het oorspronkelijke leefgebied van Kesslers grondel ligt in de rivieren en estuaria aan de noordoost zijde van de Zwarte Zee. De soort heeft zijn leefgebied in de Donau aan het einde van de 20e eeuw in stroomopwaartse richting uitgebreid, waarschijnlijk geholpen door de aanleg van stortstenen oevers ten behoeve van de oeververdediging. Via het Main-Donaukanaal heeft Kesslers grondel vervolgens ook het stroomgebied van de Rijn gekoloniseerd. In Nederland werd de soort voor het eerst aangetroffen in 2007 en heeft zich sindsdien snel verspreid via de grote rivieren en kanalen.

Bedreiging en bescherming

De kesslers grondel is een exoot en geniet daarom geen bescherming in Nederland. De soort vormt wel een bedreiging voor inheemse bodemgebonden soorten en heeft waarschijnlijk een rol gespeeld bij de afname van de rivierdonderpad. 

Monitoring en trends

Binnen het landelijk Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen, onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring (NEM), worden gegevens verzameld om te volgen hoe het gaat met de zoetwatervissen in Nederland. Voor een aantal soorten wordt gericht gezocht door vrijwilligers in door RAVON geselecteerde kilometerhokken. Daarnaast worden gegevens gebruikt die verzameld zijn middels andere monitoringsprogramma's (o.a. KaderRichtlijn Water), projecten en losse waarnemingen (Telmee.nl of Waarneming.nl). Op basis hiervan kunnen verspreidingstrends bepaald worden. Wil je hier zelf een bijdrage aan leveren, dan kun je voor meer informatie kijken op Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen.