Blauwneus is een exoot met een kenmerkende vlezige donkere neus, die in Nederland sporadisch wordt aangetroffen in de Rijn en de Maas.

Herkenning

Blauwneus (Vimba vimba) behoort tot de familie van de karpers (Cyprinidae) en heeft een zijdelings afgeplat lichaam met een vrij hoge rug en zliverkleurige flanken. Aan de kop zit een vlezige donkere neus met een onderstandige bek die vanaf onder gezien U-vormig is. Bij jonge exemplaren is de neus nog nauwelijks ontwikkeld. De soort heeft een relatief lange anaalvin (20-25 vinstralen). In de paaitijd worden mannetjes en vrouwtjes glanzend zwart op de rug en de onderste vinnen diep oranje. De maximale lengte bedraagt circa 50 centimeter. De U-vormige bek en de vlezige neus zijn een onderscheidend kenmerk met gelijkende soorten als brasem, Donaubrasem en kolblei die ook een lange anaalvin hebben. Andere soorten met een verdikte neus als sneep, serpeling en houting hebben geen lange anaalvin.

Ecologie

Voortplanting

Voor de voortplanting in de periode mei-juli zwemmen de dieren stroomopwaarts naar ondiepe snelstromende grindrijke plaatsen in beken en rivieren.

Levenswijze

De soort leeft in rivieren, estuaria en meren. Het voedsel bestaat uit bodemdieren zoals insectenlarven en schelpdieren.

Verspreiding

Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van Blauwneus ligt in centraal en oost Europa, zuid Zweden, de kustwateren van Finland, Turkije en aan de oostzijde van de Kaspische Zee. 

Bedreiging en bescherming

Blauwneus is een uitheemse soort voor Nederland die sinds het einde van de 20e eeuw incidenteel in het Nederlandse deel van de Rijn en Maas is waargenomen. De soort is niet opgenomen in de Nederlandse wetgeving. Internationaal is de soort beschermd door de Conventie van Bern (Bijlage 3). In het oorspronkelijke verspreidingsgebied wordt blauwneus op enkele plaatsen bedreigd als gevolg van riviernormalisaties.