De blauwband is een exoot welke de laatste jaren steeds meer toe neemt in verschillende wateren, de soort is drager van een parasiet welke inheemse vissen infecteert.

Herkenning

De Blauwband (Pseudorasbora parva) behoort tot de familie van de karpers (Cyprinidae) en heeft een gestroomlijnd lichaam. De bek is bovenstandig en vrij klein. De soort heeft vaak een donkerblauwe streep over de flank en vrij grote zwartomrande schubben. In de paaitijd krijgen mannetjes een violetkleurige kop en staalblauwe kleur, de vrouwtjes krijgen een gele kop en witgele flanken. De soort kan ongeveer 10 centimeter lang worden maar blijft in Nederland doorgaans kleiner. Blauwband vertoont enige gelijkenis met jonge kopvoorn. Kopvoorn heeft een eindstandig bek en kleinere schubben (42-46 op de zijlijn) dan blauwband (35-38 op de zijlijn).

Ecologie

Voortplanting

De paaitijd valt in de periode maart-juni. In deze periode kan het vrouwtje drie tot vier keer paaien. De eitjes worden afgezet op waterplanten of stenen. Het mannetje houdt deze schoon en bewaakt de eitjes tot ze uitkomen.

Levenswijze

De soort prefereert ondiepe plantenrijke wateren. In Nederland worden deze wateren vooral gekoloniseerd via beken en rivieren, onder andere tijdens hoogwaterperioden. Het voedsel bestaat uit kleine ongewervelden en plantaardig materiaal.

Verspreiding

Het oorspronkelijke leefgebied van blauwband ligt in noord en oost Azië. De soort is met vistransporten in de jaren ‘60 in het stroomgebied van de Donau terecht gekomen en hierna ook in andere delen van Europa. Sinds 1992 wordt de blauwband in Nederland aangetroffen. Eerst in het stroomgebied van de Maas en later ook steeds meer in het stroomgebied van de Rijn.

Bedreiging en bescherming

In Nederland is de uitheemse blauwband momenteel bezig met een uitbreiding van zijn areaal. De soort is tamelijk algemene geworden in wateren langs de Maas en is bezig met een opmars in andere delen van het land. De soort is tolerant voor lage waterstanden, hoge temperaturen en lage zuurstofconcentraties en kan hierdoor in ondiepe rivier- en beekbegeleidende wateren hoge dichtheden bereiken. Blauwband is opgenomen in de Unielijst van invasieve exoten. Binnen Europa en Nederland is er een verbod op bezit, handel, kweek, transport en import. De blauwband is drager van de parasiet Sphaerothecum destruens, een eencellige parasiet, die dodelijk kan zijn voor andere vissoorten. Uit onderzoek van RAVON en de Radboud Universiteit blijkt dat een groot deel (74%) van de blauwbanden in wateren langs de Maas drager is van deze parasiet.