De Amerikaanse hondsvis is een kleine exotische vis die hoofdzakelijk aangetroffen wordt in vennen en beken in Noord-Brabant en Limburg.
De Amerikaanse hondsvis (Umbra pygmaea) behoort tot de familie van de hondsvissen (Umbridae). De soort heeft een bijna rond lichaam met een stompe kop, bolronde vinnen en een kleine bovenstandige bek. De rugvin staat ver naar achteren op het lichaam. De kleur is groenbruin tot roodbruin met wat donkere vlekken, op de staartwortel zit een donkere dwarsband. In de paaitijd wordt het mannetje bleekgrijs en het vrouwtje zwart. De soort wordt maximaal 14 centimeter groot. Vanwege de karakteristieke bouw is de soort in Nederland niet te verwarren met andere soorten.
Voortplanting
De soort is al na één jaar geslachtsrijp en plant zich voort in de periode maart - mei. Vrouwtjes creëren hierbij een ruimte in de vegetatie waarin de eieren worden afgezet welke bewaakt worden tot de larven uitkomen.
Levenswijze en habitat
De Amerikaanse hondsvis is een plantenminnende soort en wordt bij ons vooral aangetroffen in vennen en poelen. In Noord-Brabant en Limburg is de soort ook aanwezig in (langzaam) stromende wateren. Doordat extreme omstandigheden zoals een hoge pH, temperatuurschommelingen en lage zuurstofgehalten getolereerd worden, komt Amerikaanse hondsvis voor op plaatsen zoals zure vennen waar de meeste inheemse vissoorten niet kunnen leven. Het voedsel bestaat uit dierlijke organismen zoals muggenlarven en waterinsecten.
Het oorspronkelijke leefgebied van de Amerikaanse hondsvis bevindt zich in moeras- en riviersystemen langs de zuid-oostkust van Noord-Amerika. De soort is begin 19e eeuw in West-Europa geïntroduceerd, en komt onder andere voor in België, Frankrijk en Nederland. Binnen Nederland heeft de verspreiding waarschijnlijk plaatsgevonden door ontsnapping vanuit de voormalige Heidemij viskwekerij in Valkenswaard rond 1920. Ook werd de soort destijds verkocht als aquariumvis.
Bedreiging en bescherming
De Amerikaanse hondsvis is een exoot en geniet daarom geen bescherming in Nederland. De soort heeft in het verleden geprofiteerd van de verzuring van vennen maar de verspreiding blijft beperkt. Doordat de hoge tolerantie voor extreme omstandigheden kan de soort in vennen, waar andere vissoorten niet overleven, in hoge dichtheden voorkomen. Hiermee vormt de Amerikaanse hondsvis mogelijk plaatselijk een bedreiging voor de hier levende amfibie- en macrofaunasoorten (meer info).
Monitoring en trends
Binnen het landelijk Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen, onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring (NEM), worden gegevens verzameld om te volgen hoe het gaat met de zoetwatervissen in Nederland. Voor een aantal soorten wordt gericht gezocht door vrijwilligers in door RAVON geselecteerde kilometerhokken. Daarnaast worden gegevens gebruikt die verzameld zijn middels andere monitoringsprogramma's (o.a. KaderRichtlijn Water), projecten en losse waarnemingen (Telmee.nl of Waarneming.nl). Op basis hiervan kunnen verspreidingstrends bepaald worden. Wil je hier zelf een bijdrage aan leveren, dan kun je voor meer informatie kijken op Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen.