Wat doen we?
Om voor Nederland de situatie voor de paling te verbeteren werkt RAVON aan een integrale aanpak met de visie dat aal effectief Nederland in moet kunnen, hier veilig en schoon moet opgroeien en weer onbeschadigd naar zee kan zwemmen. RAVON brengt daarom kennisvragen en bedreigingen in beeld en zoekt vanuit de knelpunten naar kansen en verbeterpunten. RAVON wil integrale samenwerking en verbetering van mogelijkheden voor aal stimuleren. Daarom werkt RAVON aan de volgende onderwerpen:

Kennis over de intrek van glasaal door kruisnetmonitoring (zie ook ravon.nl/glasaal)

• Signaleren waar glasaal op blokkades vastloopt. Op verschillende knelpunten worden door RAVON daardoor maatregelen getroffen., bijvoorbeeld bij gemaal De Noord en gemaal Schoute.
• Monitoren hoe de aantallen jaarlijks fluctueren en of de trend stabiel is of voor- of achteruit gaat. Aanvullend op de landelijke Glasaal-index van WMR is er een grotere gegevensbasis en is er ook meer inzicht in regionale en lokale ontwikkelingen. RAVON en anderen hebben een model ontwikkeld om de trend te berekenen en rekening te houden met verschillende factoren die invloed hebben. Meer hierover in het Glasaal Webinar dat RAVON in 2023 organiseerde.
• Kennisbasis voor aanvullende onderzoeken. De gegevensreeksen zijn belangrijk om eenmalige diepgaande onderzoeken op betreffende locatie goed te interpreteren.

Kennis over aantallen en doorlaatbaarheid van knelpunten door Passagecheck onderzoek

• Met merk-terugvangst onderzoek bij barrières wordt inzicht verkregen in welke aantallen daar vast lopen. Vaak gaat het om duizenden tot tienduizenden glasalen. Soms zelfs 100-duizenden of meer. Zie ook het rapport over de passagecheck bij de Bathse Spuisluis (pdf).
• De gemerkte glasaal wordt gevolgd door de vismigratievoorziening heen, zo wordt de effectiviteit bekeken. Gemiddeld blijken vispassages nog niet hoogst efficiënt en laten slechts zo’n 25% van de glasaal door.
• Door goed te kijken naar het functioneren van vismigratievoorzieningen en het gedrag van de vis, wordt gekeken wat de knelpunten zijn en waar verbetering mogelijk is. , bijvoorbeeld bij gemaal Schoute (pdf) en de Bathse Spuisluis (pdf). Daardoor zijn al verschillende knelpunten verbeterd.

Opgroeigebieden moeten schoon en veilig zijn en een goede verbinding met zee hebben door zogenaamde “aalreservaten”

• Aal heeft behoefte aan goede verbindingen. In Nederland zijn weinig gebieden goed bereikbaar van- of naar zee. Uit onderzoek van RAVON bleek (zie ook de video) dat ongeveer 60% van het Nederlandse water is toegankelijk vanaf zee, vaak via vispassages, maar de effectiviteit daarvan is beperkt. Naar zee toe liggen veel gemalen en waterkrachtcentrales die schade veroorzaken, de grootste is Gemaal IJmuiden. RAVON trok daarom in juli 2023 aan de bel, wat resulteerde in een aangenomen motie in de Tweede Kamer. Ook is er sprake van sterfte door scheepvaart, de omvang daarvan is nog onbekend. RAVON onderzoekt in het kader van het Interreg - De Rijn Verbindt project samen met Nederlandse en Duitse partners mogelijke oorzaken. Zie hiervoor ravon.nl/gestrandevis.
   
• Veel gebieden, waaronder de grote rivieren, zijn vervuild. Aal die daar opgroeit heeft waarschijnlijk minder kans op succesvolle reproductie. Daarom zijn schone gebieden extra belangrijk voor aal, vaak zijn deze slecht toegankelijk of vindt er commerciële visserij  en stroperij plaats. De vraag of visserij toelaatbaar is, is ervan afhankelijk of dit te verenigen is met herstel van de populatie. Op dit moment is er onvoldoende inzicht in de duurzaamheid van verschillende visserijactiviteiten.
   
• RAVON werkt aan realisatie van meer gebieden die aan de eisen van de paling voldoen, de zogenaamde ‘aalreservaten’. Onder andere rondom de Sloterplas wordt door RAVON gewerkt aan het instellen van een aalreservaat, hiervoor moet de bereikbaarheid worden verbeterd. Lees verder >
   
• Waterbeheerders kunnen de ‘aalreservaat’ gedachte adopteren en een grotere rol pakken door aanbod en intrek van glasaal, opgroeikansen en uittrekmogelijkheden beter in kaart te brengen. Als waterbeheerder ben je goed bezig als je weet dat je steeds meer schieraal gezond naar zee laat zwemen. RAVON stimuleert samenwerking op dit vlak.

Aalverordening
Vanaf 2007 is in heel Europa gewerkt aan herstel van de soort via de Aalverordening. In Nederland wordt dat sinds 2009 gedaan in het zogenaamde Aalbeheerplan. De belangrijkste inspanning daaronder zijn beperking van visserij, uitzet van glasaal en de ambitie om blokkades op de knelpunten op te lossen. Vooralsnog leiden de inspanningen niet tot integraal herstel van de aalpopulatie.

Foto's: 
- glasaalmonitoring met kruisnet, Team De Noord
- bovenaanzicht Bathse Spuisluis, Rijkswaterstaat
- Amsterdam Sloterplas, Bart van Iterson