De nieuwe editie van de jaarlijkse RAVON-balans laat een natuur vol contrasten zien: reptielen die terugvallen, vissen die opbloeien in ‘vissenbossen’, knoflookpadden die profiteren van natuurinclusieve akkerbouw en beekprikken en knakalen die nog altijd hulp nodig hebben. In dit artikel lichten we enkele van de belangrijkste inzichten uit.
Reptielen: dertig jaar data, maar wat vertellen de laatste twaalf?
Voor de zeven reptielensoorten is nu een trend over dertig jaar beschikbaar. Dat levert verrassende inzichten op – vooral wanneer je inzoomt op de twaalf recente jaren. Sommige reptielensoorten blijken de laatste jaren veel harder terug te lopen dan je op basis van de lange termijn zou denken. Wat betekent dit bijvoorbeeld voor de adder?
Adder (Bron: Jelger Herder)
Vissenbossen: hoe een paar takken de onderwaterwereld veranderen
Veel van onze wateren zijn strak en kaal ingericht. Maar wat gebeurt er als je daar simpelweg structuur aan toevoegt? In de regio Apeldoorn-Voorst zijn ‘vissenbossen’ aangelegd. De eerste reacties vanuit het water waren sneller dan verwacht. Lees hoe groot dat effect precies is en welke soorten er meteen op afkwamen.
Vissenbos (Bron: Arthur de Bruin)
Beekprik en knakaal: twee soorten, één boodschap
De beekprik verovert weer terrein, maar tegelijk laten recente tellingen een kwetsbaarheid zien tijdens jaren van droogte. In de grote rivieren speelt een heel ander vraagstuk: de talrijke knakalen die langs de oevers worden gevonden. Waar komen deze mysterieuze verwondingen vandaan, en wat kunnen we daaraan doen? De RAVON-balans schetst het beeld tot nu toe van deze twee soorten, die beide nog een flinke steun in de rug kunnen gebruiken.
Beekprik (Bron: Jelger Herder)
Natura 2000: kamsalamanders die floreren én verdwijnen
Meerdere jaren monitoring in 54 Natura 2000-gebieden laat zien dat trends van populaties kamsalamander en een aantal vissoorten sterk regionaal verschillen. Sommige gebieden blijken onverwachte bolwerken, andere verliezen hun laatste voortplantingswateren. Wat zijn de oorzaken en wat zijn de kansen voor herstel?
Eitje van een kamsalamander (Bron: Jelger Herder)
Padden in de stad: de stille slachtoffers van straatkolken
Elk jaar verdwijnen honderdduizenden amfibieën in straatkolken. Met de campagne Pad uit de put! wordt het probleem eindelijk grootschalig aangepakt. Hoe kunnen gemeenten, tuinbezitters en vrijwilligers bijdragen en wat heeft RAVON hen te bieden? Welke oplossingen werken en hoeveel dieren kunnen hiermee gered worden?
Een pad die via een paddentrapje uit de put klimt (Bron: Nick Jansen)
Ziekten in de natuur: wat zien we buiten het lab?
Amfibieënschimmels hebben zich de afgelopen jaren over Nederland uitgebreid. Ze hebben impact op de populatieontwikkeling van meerdere soorten. Dankzij meerjarig onderzoek – van valemmers tot eDNA – komt er nu beter zicht op hoe deze ziekteverwekkers zich in het veld gedragen. De eerste resultaten roepen nieuwe vragen op en laten zien waar kansen liggen.
Schermen om een poel in de IJsselvallei (Bron: Wouter Beukema)
Knoflookpad en akkerbouw: onverwachte bondgenoten
In Drenthe werken boeren en onderzoekers samen aan akkers waar de knoflookpad kan overleven. De eerste experimenten leveren verrassende inzichten op over teelten, bodembewerking en overwinteringsplekken. Hoe beweegt deze zeldzame soort zich werkelijk door het boerenland?
Knoflookpad (Bron: Jelger Herder)
De RAVON-balans is gratis
De RAVON-balans 2025 is gratis te downloaden en in twee formaten beschikbaar: een normale versie (pdf: 9,0 MB) en een spreadversie (pdf: 8,8 MB).- De jaarlijkse RAVON-balans bundelt de nieuwste inzichten uit professioneel onderzoek en op basis van de onmisbare waarnemingen die grotendeels worden verzameld door duizenden vrijwilligers.
- RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) onderzoekt en beschermt de inheemse reptielen, amfibieën en vissen van Nederland en hun leefgebieden.
Tekst: redactie RAVON-balans & Jeroen van Riet, RAVON
Beeld: Jelger Herder; Arthur de Bruin; Nick Jansen; Wouter Beukema