Search

Over RAVON Agenda English Steun ons Webshop

donderdag 14 november 2024

Soorten

Zeeprik

Petromyzon marinus

Zeeprik Petromyzon marinus Jelger Herder

De zeeprik is een zeldzame soort in Nederland die zich bij ons maar zeer beperkt voortplant. De Roer, een zijrivier van de Maas, is de enige plek waar de soort zich in Nederland met zekerheid voortplant.


Herkenning

Volwassen zeeprikken (Petromyzon marinus) hebben een groengrijze gemarmerde rug en flanken en een ronde mondschijf. De larven hebben een spleetvormige mond en donker pigmentvlekjes op de staart. Hiernaast hebben zeeprikken zeven ronde kieuwopeningen achter het oog. Paling heeft een vergelijkbare lichaamsvorm maar geen mondschijf en geen ronde kieuwopeningen. Het onderscheid met de andere in Nederland voorkomende prikken is te maken op basis van de lichaamslengte en het aantal tandjes in de mondschijf. Zeeprikken worden groter dan 60 centimeter en hebben meer dan zeven scherpe tandjes. Volwassen rivierprikken bereiken een lengte van 30 tot 50 centimeter en hebben vijf tot zeven scherpe tandjes in de mondschijf. Beekprikken worden niet groter dan 20 centimeter en hebben geen scherpe tandjes. Bij de larven van beek- en rivierprik ontbreken pigmentvlekjes op de staart.

Zeeprik Petromyzon marinus Jelger Herder


 

Ecologie

 

Voortplanting

Er wordt in de periode mei-juli gepaaid in snelstromende rivierdelen op een substraat van grotere kiezels en stenen. Zeeprikken maken hiervoor een nest door stenen met behulp van hun mondschijf weg te slepen. Het vrouwtje zuigt zich vast aan één van de stenen aan de rand van het nest. Een mannetje zuigt zich vervolgens vast aan haar kop en draait zijn lichaam strak om haar heen waarna de eitjes afgezet en bevrucht worden. Na de voortplanting sterven de dieren. Nadat ze uit de eitjes gekomen zijn, laten de larven zich met de stroom meevoeren naar plaatsen met slibrijkebodems waar ze zich ingraven en leven van detritus en kleine organismen die uit het water gefilterd worden.

Levenswijze

De volwassen dieren leven in zee waar ze parasiteren op vissen en walvisachtigen door zich vast te zuigen met hun mondschijf, waarna de lichaamssappen van de prooi worden opgenomen. Volwassen zeeprikken trekken vanaf het voorjaar tot aan het begin van de zomer de grote rivieren op naar paaiplaatsen die tot honderden kilometers landinwaarts kunnen liggen. Larven hebben nog geen mondschijf en ogen. Na circa vijf jaar metamorfoseren ze aan het eind van de zomer om in de loop van de winter richting zee te trekken om daar verder op te groeien.

Zeeprik Petromyzon marinus Jelger Herder

 

Verspreiding

Zeeprik komt voor in nagenoeg alle Europese kustwateren en West-Europese rivieren. Ook langs de Atlantische Oceaankust van Noord-Amerika komt de soort voor.De Roer, een zijrivier van de Maas, is de enige plek waar de soort zich in Nederland met zekerheid voortplant. Buiten de paailocaties wordt deze soort sporadisch waargenomen op de grote rivieren.

Zeeprik Petromyzon marinus Verspreidingskaart NDFF

 


 

Bedreiging en bescherming

Zeeprik is een zeldzame soort in Nederland die zich bij ons maar zeer beperkt voortplant. De Roer, een zijrivier van de Maas, is de enige plek waar de soort zich in Nederland met zekerheid voortplant. Het merendeel van de volwassen zeeprikken migreert voorbij onze landsgrenzen naar paaiplaatsen in bijvoorbeeld zijriviertjes van de Rijn in Duitsland. De grote Nederlandse rivieren fungeren hierbij als migratieroute. De soort is gevoelig voor het normaliseren van rivieren waarbij migratiebarrières ontstaan en paaiplaatsen verdwijnen. Zeeprik is beschermd middels de Habitatrichtlijn (Bijlage II). De zeeprik is als 'gevoelig' opgenomen op de Rode Lijst (Staatscourant 2015 nr. 36471). De soort is opgenomen in de Visserijwet waarbij het hele jaar als gesloten tijd geldt.

Zeeprik Petromyzon marinus Jelger Herder
 

Monitoring en trends

Binnen het landelijk Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen, onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring (NEM), worden gegevens verzameld om te volgen hoe het gaat met de zoetwatervissen in Nederland. Voor een aantal soorten wordt gericht gezocht door vrijwilligers in door RAVON geselecteerde kilometerhokken. Daarnaast worden gegevens gebruikt die verzameld zijn middels andere monitoringsprogramma's (o.a. KaderRichtlijn Water), projecten en losse waarnemingen (Telmee.nl of Waarneming.nl). Op basis hiervan kunnen verspreidingstrends bepaald worden. Wil je hier zelf een bijdrage aan leveren, dan kun je voor meer informatie kijken op Verspreidingsonderzoek Zoetwatervissen.

Zeeprik trend CBS

Zie ook

Herkenning zoetwatervissen

Contact

Frank Spikmans

Volgend artikel Zilverkarper
Printen
15334

Steun de reptielen, amfibieën en vissen van Nederland RAVON is al 35 jaar dè natuurorganisatie die de reptielen, amfibieën en vissen van ons land beschermt en ze een stem geeft.

Deze dieren zijn kwetsbaar en moeten we helpen. Ze verdienen net zoveel aandacht als de panda, de tijger of de bij, vinden wij. Je kunt onze soorten vandaag al steunen met een donatie.

>> Doneer

Over RAVON

RAVON is een onafhankelijke kennisorganisatie die samen met vrijwilligers de inheemse reptielen, amfibieën en vissen beschermt. RAVON, FLORON en Paddenstoelenonderzoek Nederland zijn organisaties van Stichting Natuur Onderzoek Nederland.

Privacy statement

Geregistreerd bij

Logo ANBI

Telprojecten

Reptielen tellen
Amfibieën tellen
Vissen tellen

Partners

Doe mee

Word vrijwilliger
Word donateur
Doe een gift
Werkgroepen

Webshop

Contact

Telefoon: 024-7410600
Email: kantoor@ravon.nl
Contactpagina


Adres Natuurplaza
(gebouw Mercator III)
Toernooiveld 1 6525 ED
Nijmegen
Route

Vacatures

Back To Top